Тәжрибелі миокардит кезінде >ызғылт семізот фитопрепаратының мембранапротекторлы> дәреметтілігі

Қазіргі уацытта миокардиттерді емдеу үшін әсері осы ауыр аурулардың күрделі патогенезінің белгілі бір үзбелеріне бағытталған кешенді түрде дәрілердің әртүрлі топтарының түрлері қолданады [1]. Б?л кезде миокардиттер фармакотерапиясының сүрақтары миокард инфарктысымен салыстырғанда аз өңделген болып саналады [2]. Алайда, б?л препараттарды қолдану қажетті емдік эффектіні әр уақытта бере бермейді, ал кейде жанама әсерлер мен асқынулар байқалады [3].

Жүмыстың мақсаты. Фосфорлы және изадринді генездегі миокардит моделінде қызғылт семізот және а-токоферол (а-Т) мембрананопротекторлы нәтижесін салыстыру.

Зерттеу эдістері. Қан сарысуындағы аланинаминотрансфераза (АЛТ), аспартатаминотранс-фераза (АЛТ), аспартатаминотрансфераза (АСТ), лактатдегидрогеназа (ЛДГ) және креа-тинфосфокиназа (КФК) ферменттерінің деңгейін «Randox» (Англия), реактивтерін, «Биотест» («Lachema») стандартты жиынтығын қолданумен анықталынды. Жүрек еттерінің зақымдануы кезіндегі кардиомиоциттердің биомембранасының түрақтылық көрсеткішін есептеу үшін (H) келесі (2) формула қолданылды ( Орманов Н.Ж., 2006):

Мүндағы, Н-кардиомиоциттердің биомембранасының түрақтылығының көрсеткіші; т- тәжірибелі; б-бақылау.

Зерттеу нэтижелері. Біздің тәжірибемізде 3-ші және 10-шы тәуліктерде қан сарысуындағы АЛТ белсенділігінің ФЖУ кезінде 111,3%-ға және 38,2%-ға, ФСУ кезінде 103,2 %-ға және 31,7%-ға, МИЗ кезінде 135,7 %-ға және 49,5%-ға, АСТ белсенділігінің ФЖУ кезінде 30,4%-ға және 25,9%-ға, ФСУ кезінде 25,6%-ға және 21,1%-ға, МИЗ кезінде 40%-ға және 32,6%-ға, ЛДГ белсенділігінің ФЖУ кезінде 150%-ға және 100%-ға, ФСУ кезінде 140,1%-ға және 95%-ға, МИЗ кезінде 221,5%-ға және 122,5%-ға КФК белсенділігінің ФЖУ кезінде 110%-ға және 29,8%-ға, ФСУ кезінде 89,6%-ға және 26,8%-ға, МИЗ кезінде 151,8%-ға және 36,5%-ға жоғарылауы байқалды. Кардиомиоциттер биомембранасының түрақсыздығы 3-ші және 10-шы тәуліктерде ФЖУ кезінде 102%-ға және 48%-ға, ФСУ кезінде 89%-ға және 43%-ға, МИЗ кезінде 136%-ға және 59%-ға жоғарылады (кесте).

Кесте - ФЖУ кезіндегі а-токоферол мен қызғылт семізот фитопрепаратының қан сарысуындағы жасушаішілік ферменттердің белсенділігіне әсері

14

Ишемия жэне гипоксиямен пайда болған жүректің эртүрлі зақымдану-ларында миокардтағы метаболитті өзгерістермен қатар кардиомиоциттер мем-бранасының өткізгіштігі, жасушалардың өмір сүруінің тоқталуы жэне қан ағымына КФК, ЛДГ, ACT жэне АЛТ жэне т.б. тэрізді ферменттердің көп мөлшерде енуі байқалады [1]. Сондықтан жүрек зақымдалғанда, яғни миокардиттерде қан сарысуындағы б?л ферменттердің белсенділігін анықтау клиниканың, сондай-ақ эксперименттік зерттеулердің кешенді диагностикасында маңызды критерилері болып табылады [2,3].

Миокардтың зақымдануында гиперферментемия деңгейі миокардтың зақымдану тереңділігін жэне таралуын сипаттайды, ал көрсетілген ферменттердің белсенділігін қалпына келтіру жылдамдығы миокард зацымдануының динамикасын ашып береді [1,5]. Кестеде көрінгендей, сыналатын препараттар МФЗ кезінде байқалатын КФК, ЛДГ, ACT, АЛТ деңгейлері бойынша патологиялық ферментемия динамикасына тежегіш эсер көрсетті. Препараттардың ферментемияға жағымды максималды эсері модельдің 3-ші тэулігінде болды. Б?л кезде препараттар ЛДГ деңгейінің жоғары болуына айқын кедергі жасады. а-Т эсерінен тэжірибедегі топтарда ЛДГ деңгейі МФЗ бар тобына қарағанда 3-ші тэулікте 29,8%-ға, ал 10-шы тэулікте 17,1%-ға төмен болды. ҚСЭ-ның эсерінен емнің 3-ші жэне 10-шы тэуліктерде сэйкес 41,1%-ға жэне 28,4%-ға төмен болды. а-Т эсерінен АЛТ жэне КФК мөлшерлері 3-ші тэулікте 30,7%-ға жэне 21,8%-ға азайды, ал б?л көрсеткіштер мэні 10-шы тэулікте сэйкесінше 16,4%-ға жэне 8,3%-ға төмендеді. ҚСЭ эсерінен АЛТ жэне КФК гиперферментемиясы 3-ші тэулікте сэйкесінше 33,8%-ға жэне 29,2%-ға азайды, ал 10-шы тэулікте сэйкесінше 27%-ға жэне 20,1%-ға азайды.

Тэжірибедегі миокардиттің 3-ші тэулігінде МФЗ бар топқа қарағанда АСТ энзимінің белсенділігі а-Т жэне ҚСЭ эсерінен сэйкесінше 10%-ға жэне 16,2%-ға төмендеді, ал 10-шы тэулікте АСТ активтігі а-Т жэне ҚСЭ эсерінен сэйкесінше 19,4%-ға жэне 19,8%-ға төмендеді. Демек, сары фосфор мен изадринді енгізгенде лабораторлық жануарларда фосфорлы жэне изадринді генездегі миокардит ретінде бағаланатын жүректе бір қатар биохимиялық өзгерістер пайда болды. Фосфорлы жэне изадринді миокардитте б?л көрсеткіш едэуір үлкен мэнге ие болды. Б?л көрсеткіштің өсуі кардиомиоциттердің биомембранасының уытты агенттердің эсерінен биомембрана түрақсыздығына алып келетінін дэлелдей түсті.

Сыналған препараттар патологиялық ферментемияның даму динамикасына тежегіш эсер етті, яғни токоферол ацетатымен қызғылт семізот фитопрепаратын қолданғанда емнің 3-ші жэне 10-шы тэуліктерінде кардиомиоциттердің биомембранасының түрақтылығының көрсеткішіне жақындай түсті, яғни кардиомиоциттер биомембранасының түрақсыздығы 3-ші жэне 10-шы тэуліктерде ФЖУ кезінде а-Т эсерінен 25,2%-ға жэне 15,5%-ға, ҚСЭ эсерінен 33,1 %-ға жэне 25%-ға, ФСУ кезінде а-токоферол эсерінен 20,6%-ға жэне 20,2%-ға, ҚСЭ эсерінен 32,2%-ға жэне 30,7%-ға, МИЗ кезінде а-токоферол эсерінен 34,3%-ға жэне 20,1%-ға, қызғылт семізот экстрактысы эсерінен 35,5%-ға жэне 25,7%-ға төмендеді. Б?л кезде қызғылт семізот фитопрепараты токоферол ацетатына қарағанда эсерінің дэреметтілігі жағынан жоғары деңгейде болды (сурет).

15

Зертгелінген препараттар уытты миокардит кезінде жүректің биомембрана түрақтылығына жағымды эсер көрсетіп, қызғылт семізот фитопрепаратының дэреметтілігі токоферол ацетатына қарағанда жоғары деңгейде көрінді.

ӘДЕБИЕТТЕР

1. Hennekens C. H., Albert C.M., Codfned S.L. et al. Adjunctive drug therapy of acute myocardial іnfarctіon-evіdens from ctimcal trials // New England Journal of шedіcіne. - 1996. - № 8. - P. 1660-1667.
2. Rappoport E., GheorgSadee M. PharmacologR therapіes after myocardial rnfarction // Am. J. Med. - 1996. - № 8. - Suppl. - P. 61-70.
3. Сокрут B.H., Яблучанский Н.И., Зинкович И.И., Якубенко Е.Д. Кинетика миоглобина, креатинкеназы и аспартатаминотрансферазы при неосложненном и осложненных формах заживления экспериментального инфаркта миокарда // Патол. физиология и эксперим. терапия. - 1992. - № 1. - 15-17 бб.
4. Машковский М.Д. Лекарственные средства. - Харьков: «Торсинг», 1997. - Т. 2. - 590 б.
5. Орманов Н.Ж., Пернебекова Р.К. Инф. листок. Передовой опыт ИЛ № 05-06. Қызғылт семізот фитопрепараты мен токоферол ацетатының кардиомиоциттердің биомембрана түрақтылық көрсеткішіне эсері. ОңҚазҒТАО, Шымкент, 2006.