Қатерлі ісіктерге қауіптілігі жоғары науқастарда алғашқы скринингті диагностиканың тиімділігін көтеру әдістердің жетілдіру жолдары

Әлем тэжірибесінде сәулелі, цитологиялық және клиникалық-зертханалық әдістердің интеграциясы арқылы қатерлі ісіктердің алғашқы анықтау диагностикасын жетілдіруге бағытталған ғылыми зерттеулер жалғастырылған [4,5]. Онкологиялы= аурулардың эндокринологиясының маңызды мәселелердің талдауы үсынылған. Антитәуекел және онкологиялы= тәуекел гормонға байланысты факторлар, гормональды канцерогенез механизмдердің кәзіргі концепциясы және эстрогенді әсерін ауыстырылып қосылу феномені, гормонмен байланысты тіндердің қатерлі ісіктер мәселелері адамның негізгі жүқпалы емес ауру компонент түрінде қарастырылған және осы патологиялы= жағдайлардың байланыс мінезі көрсетілген. Гормональды диагностика, гормонмен емдеу және ісіктердің антигормональды алдын-алу жолдары, ісіктердің гормон сезімшілік табиғаты және олардың гормонды жергілікті бөліп шығару қабілеті, гормонмен байланысты және гормон шығаратын қатерлі ісіктердің үқсастығы және айырмашылығы туралы айқындалған [1,7,8].

Ростов ғылыми-зерттеу онкологиялы= институтында перифериялы= қанның тромбоцитарлы= моноаминоксидаза деңгейін зерттеу негізінде сүт безі рагінан емделген науқастардың ауру генерализациясын болжау әдісі жетілдірілген. Арнайы ісікке қарсы емді аяқтаған кейін фермент деңгейі 1 минуттың ішінде 1 мг ақуыз салмағына 0,40 - 0,85 нмоль болса, ол ремиссия процессін көрсетедіал 1 минутта 1 мг а=уыз салмағына 0,22нмоль-ден төмен болса, ол процесстің генерализациясын болжамдайды [6,9,10]. Бүл әдіс процесс генерализациясыны анықтау клиникалы= көрініске дейін 2,5-4 ай бұрын жүргізуге және науқастың емдеу тактикасын түзелеуге мүмкіндік береді. Әдістің жоғары диагностикалық тиімділігі байқалды (сезімшілік 91,5%, ерекшелік 93,7%), ол медициналық мекеменің клиникалық-диагностикалық зертханасында қайта жасалынады [2,3,5,8,11].

Сүт безі және жатыр мойынның рак скринингі бойынша цитологиялық зертханалардың, науқастарды қарау емханалы= кабинеттердің, фельдшер-акушерлік пунктардың және әйелдерге кеңес беру мекемелердің жүмысын үймдастыру принциптері және әдістемелері анықталған. Негізгі диагностикалы= тәсілдер туралы айтылған, тиімділік көрсеткіштері келтірілген және осы мекемелердің және науқастардың тексеруін жалғастыратын мекемелердің қарым-қатынастары қарастырылған [12,15]. Сүт безі рагімен ауырған науқастарды комплексті емдеу тиімділігін жоғарылату және олардың өмір сапасын жақсарту мақсатымен қүйын тәрізді магнитті өрісті қолдану клиникалы= тәжірибесі жалпыланған. Қүйын тәрізді магнитті өрістің биологиялы= және физикалы= әсерлері, механизмдері жете қарастырылған.

Бүл әдісті іске асыру үшін онкологияда магнитті өрісті қолдану мәселесі бойынша ғылыми-зерттеу зертханада жетілдірілген біртума «Магнитотурботрон» аспабы қолданылады. Сүт бездің рагімен ауырған науқастардың комплексті емдеу нобасына магнитотерапияны қосуы бақылау тобымен салыстырғанда, 5- жылды= жалпы және рецидивсіз өміршеңдікті 18%-ға көтеретін рандомизацияланған зерттеу нақты көрсетті [3,7,10]. Профессор Н. Н. Петров атындағы ғылыми-зерттеу институтында өткізілген зерттеулер нәтижелері жалпыланған және ағзаның қартаю процесстеріне мелатониндің эсер ететіні, оны геропротектор түрінде қолдану дэйектемесі туралы эдебиет мэліметтерінде айтылған [3,5,10]. Эпифиз морфологиясы туралы, ол бөліп шығаратын гормондар туралы, мелатонинге рецепторлар жэне оның фармакокинетикасы туралы, мелатонин шығаратын экстрапинеальді жері туралы мэліметтерге қатысты мэселелер қарастырылған. Мелатониндің жүрек-тамыр, асқорыту, репродуктивті жүйелерді реттеу жэнее үйқыбез процессін түзелеу қызметі үсынған. Мелатонин адамның қатерлі ісіктердің емдеу тиімділігін жэне болжамды бағалау үшін олардың диагностикасында биомаркер түрінде қолдануға көрсетілген [2,6,7].

Онкологиялы= қызметін үйымдастыру оптимизациясының жолдары ғылыми зерттеулердің негізгі бағыты болып қалады. Әдебиет мэліметтері бойынша [2,6,8,11,13], онкологиялы= аурулардан зақымдалған балаларға көрсетілген амбулаториялы= жэрдемнің жетілдіру сүрақтарына бірталай назар бөлінген. Балаларға көрсетілетін онкологиялы= жэрдемнің кэзіргі үйымдастыру жолдары оның барлы= кезеңдерінде диагноз қоюдан аурудың соңына дейін өткізілуі қалыптастырылған: ерте диагностика, күндізгі стационар шартында жасалатын ісікке қарсы арнайы емдеудің кезеңдері, медициналы=, элеуметтік жэне психологиялы= реабилитацияны өткізу жэне диспансерлік байқау.

Дауасыз балдарға үйде көрсетілетін жэрдем үйымдастыру принциптері бүкіл элем тэжірибесінде алғашқы рет жетілдірілген. Диспансеризация эдістемесі бойынша ережелер жетілдірілген, баланың денсаулығы бойынша балалар онкологінен кеңес алу үшін диагноз жэне симптомдар мінездемесі көрсетілген. Ісікке қарсы терапияның кеш эсерлер туралы, яғни өте маңызды ағзалармен жүйелер жағынан өзгерістер туралы мэліметтер берілген. Балалардың сауықтыру көрсеткіштері, алдын алу прививкаларға кайтару және өз урпақгар боу үшін репродуктивті денсаулықты қалпына келтіру мәселесі жетілдірілген. Балаларға және олардың отбасы мүшелеріне көрсетілетін амбулаториялык жәрдемнің психологиялық және әлеуметтік бағыттарды жетілдіру бойынша нусқаулар берілген. Ұсыныстарды практикалык денсаулык сақгау жүйесіне еңгізгені балаларда онкопатологияны ерте анықтау және арнайы емдеу тиімділігін жоғарылатып, науқастардың өмір сапасын ауру сатылардың барлығында жаксартады [1,2,4]. Одан баска, лимфопролиферативті аурулары бар балаларды емдеуді жетілдіруге аса маңызды назар аударылды.

Химиотерапия тәртібін және нобасын өзгерту аркылы үдемелі ағзаға эсер ететін емдеу ауырмашылықты төмендететін Ходжкин лимфомасымен ауырған балаларда колданылатын емдеу тэсілдің оптимизациясы жетілдірілген. Емде колданылатын химиотерапиясынаукасты тэуекел тобына сэйкес жүргізеді. Тэуекел тобы жеке болжау индекс негізінде анықталады [8,10]. Болжау индексін жетілдіру үшін 4-компонентті химиотерапияны сэулелендіруді колдануымен емделген 334 наукастар туралы мэліметтердің ретроспективті талдау өткізілген [5,6]. Өміршеңдік жэне рецидивсіз ауру жүрісі үшін Кокс моделін қуру жэне бір факторлымен көп факторлы талдау кезінде наукасты жэне процессті бейнелейтін 21 белгілердің ішінен 6 аңызды факторлар бөлінген: жасы 10-нан аскандар, зақымдалған аймақтың саны 4 жэне одан жоғары, ең үлкен конгломераттың көлемі 5см жэне одан да аскан немесе митотикалык индексі (МТИ) 0,333-тен жоғары, аурудың IV сатысы, жалпы симптомдардың биологиялык белсенділігі. Олар өміршендік жэне аурудың рецидивсіз жүрістің көрсеткіштерімен корреляция жасайды.

Химиотерапиянын негізгі нобай түрінде антрациклин жэне алкиляциялайтын цитостатиктерді косатын VBVP (винбластин, блеомицин, этопозид, преднизолон) комбинациясын колдануға усынған. Ол кейінгі лейкоз санын төмендетуге көмектеседі. Ходжкин лимфомасын емдеу тактикасын жетілдіру рецидивсіз өміршендігін көтереді жэне емдеудін ятрогенді нэтижелерін қысқартады. Тек =ана екі болжамдык белгілерді есепке алатын кен таралған икемделген DAL-HD-90 терапиянын тэуекел бағдарламасымен салыстырғанда, жана эдістін артықшылығы айтарлықтай. Процессстін өзгерусіз ағымы кезінде орташа мерзімдер арасында байкағанда, 24 жэне 62,1-айдык өміршендік 100% жэне 93%-ға сэйкес келеді [6,8,11,12]. Ғылыми элемде ходжкин лимфомасымен ауырған наукастарда сүйек миі ісігімен зақымдалуын бір мезгілді анықтаудын инвазиясыз біртума эдіс жэне =ан жасаудын қалық плацдарма көлемін бағалау эдісі жетілдірілген. Ол ісікке карсы терапиянын гематоогиялык асқынуларды болжауға мүмкіндік береді.

Сүйек мидін радионуклеидті визуализациясы сүйек мидін ісікпен зақымдалудын ошақтарын анықтауға мүмкіндік береді, яғни Ходжкин лимфомасымен ауырған наукастардын топометриялык дайындауын өткізу кезінде сүйек мидін закымдалған ошақтарын радиациялык өріске косу үшін шарттарды жасайды. Сүйек мидін радионуклеидті зерттеу эдісінін тиімділігі өте жоғары: ерекшелігі 94,8%, сезімшілігі 91,4% жэне дэлдігі 92,9% [7,8,14]. Одан баска, химио-, радиотерапияны өткізгеннен сон ол сүйек мидін гемопоэтикалык плацдармасынын көлемін бағалауға мүмкіндік береді, ал арнайы ем аякталғаннан кейін алыс мерзімдерінде онын калыптасу сатысын аныктауға болады. бул эдістін магниттік-резонанстык томографиямен салыстырғанда, өзіндік куны өте төмен, жэне стандартты жабдыкталған радиодиагностикалык зертханаларда практикалык іске асыруға мүмкін, сондыктан ол өз курамында радиодиагностикалык зертханасы бар онкодиспансерлер жэне баска емдеу мекемелерде кен колдануға болады.

Кариотипті морфологиясы жэне лейкозды жасушалардын иммундык фенотипаждау зерттеу негізіндегі тэуекел тобтарына наукастарды серитификация жасау аркылы жедел миелоидті лейкозбен ауырған балалардын емдеу тактикасы женілдетілген [4,5,15]. Сэйкес тэуекел тобына жату бойынша (стандартты, орташа, жоғары тэуекел) балаларға өткізілетін индуктивті, бірігу жэне демеу терапия технологиясы жете бейнеленген. Қан препараттардын трансфузиясына, перифериялык стволдык жасушаларды немесе сүйек миді трансплантация жасау үшін көрсеткіштер белгіленген. Әдіс жедел миелоидті лейкозбен ауырған балаларды емдеу тиімділігін жоғарылатуға мүмкіндік береді, жалпы жэне рецидивсіз өміршендік көрсеткіштерді жаксартады. Ғылымдардын жэне клиницисттердін көп жылдык тэжірибесін жалпылау негізінде егде онкологиялык наукастарға жэрдем беру жэне осы контингенттін ішінде катерлі ісікпен ауру жэне одан кайтыс болу мэліметтері келтірген [10,12,14]. Рактін жэне картаюдын молекулярлы, жасушалы жэне физиологиялык байланыс механизмдері туралы кэзіргі замандағы түсінімдер мазмундалған.

Наукастын негізгі орналаскан катерлі ісіктін диагностикасы, емі, реабилитациясы жэне болжау мэселелрі карастырылған. Егде адамдардын рагін алдын-алу жолдары жэне емнін химиотерапевтикалык аспекттері белгіленген [1,3,5]. Профессор Н. Н. Петров атындағы ғылыми-зерттеу институтында сүт безі рагінін пальпацияланайтын түрлерін аныктау алгоритмі жетілдірілген. Сүт бездін анатомиялык ерекшеліктерін жэне наукастын жасын есепке алып, бул эдіс бойынша рентген жэне ультрадыбысты эдістердін оптимальды дэйектігін сактап, жэне олардын бакылаудын астында нысаналы биопсияны колданады. Кэзіргі рентгендік стереотоксикалык эдіске негізгі рөл беріледі. Онын жоғары руксат ететін кабілеттігі бар себебінен тола зерттеу үшін жасушалы тінді тиімді алуға мүмкіндік береді.

Көп орталыктарда өткен зерттеулердін ішінде сүт безі рагінін диагностикасын нэтижелігін талдау негізінде диагностикалык алгоритм жетілдірілген, өткізген зерттеу кезінде 149 наукастарға пальпацияланбайтын ісіктер табылған. Алгоритмнін диагностикалык тиімділігі өте жоғары: сезімшілік 100%, ерекшелігі 99% [3,5,7,9,12]. Сүт безі рагімен ауырған 2400 наукастардын жэне сүт безімен эндометрий рагімен ауырған 450 нау=астардың гормональды-метаболизмдік мәртебені талдау негізінде жатыр денесінің және сүт безінің рецепторонегативтік карциномалардың арнайы критерийлері қалыптастырылған. Ісік тіндің гормональды сезімшілігін бас=а әдістермен аны=тауға мүмкіндік болмаса, ол кезде үсынған нобай бойынша клиниццисттер анамнестикалы=, антропометриялы= және зертханалы= көрсеткіштер негізінде ісікті рецепторопозитивтік немесе рецепторонегативтік жататын туралы қорыгынды жасай алады. Оны аны=таудың практикалы= мағынасы өте ерекше, өйткені емдеуді жоспарлау, яғни гормонотерапияны өткізу, ауру жүрісін болжамдау ісіктің рецепторлы= мәртебесін анықтауында негізделінеді. Әдістің диагностикалы= тиімділігі сүт бездің рагі кезінде 65-70% сәйкес және эндометрий рагі кезінде 75-80% сәйкес [1,4,7,14].

Морфологиялы= мәліметтері есепке алынып, сүт безі рагінің гистологиялы= түрлердің дифференциалды-диагнстикалы= цитологиялы= мінездемелі жетілдірілген [5,7,9]. Цитологиялы= көріністердің ерекшеліктері гистопатологиялы= мәліметтерге сәйкес =арастырылған. Жасушалы мінездемелердің жүйелендіруі гистологиялы= мәліметтерге сәйкес келтірген және сүт безі рагінің үрлі гистологиялы= нүсқалар үшін, цитологиялы= зерттелетін тінді бағалау кезінде үлкен қиындықты түдыратын сирек түрлері үшін арнайы белгілердің жиынтығы бөлінген. Жетілдірілген мінездемелер сүт безі рагінің морфологиялы= верификацияның емдеу алдындағы кезінде дүрыс дифференциалды диагностиками себепші болады, ягни ауру болжамын бағалауында және нау=астардың емін оптимизациясында өте маңызды болып табылады.

Қатерлі ісікке =арсы жасалатын радикалды резекциямен бірге бірмезгілдік сүт бездің реконструктивті- пластикалы= отау әдістердің нүсқалары үсынған [3,10,12]. Реконструкция кезінде үлкен кеуде бүлшықеттен немесе арқаның аса жалпақ бүлшықетінен, немесе олардың комбинациясын үлгілеп ойылатын және жылжытатын кескіндер қолданылады. Өткізген емнің қанағаттанарлық онкологиялы= нәтижелері кезінде субмаммарлы қатпарды және емізік-ареолярлы комплексті сақтау жа=сы эстетикалы= нәтиеге жетуге мүмкіндік береді. Бірмезгілдік пастика қолданған ағза сақтайтын отаудан кейінгі науқастардың 3-жылды= өміршеңдігі радикалды мастэктомияны қосатын емнен артылмайды [5,14]. Z-тәрізді кесуді ареола шекарасында жасау ар=ылы сүт безі тіндеріне және ретромаммарлы қеңділікке жететін оперативті кіріс әдісі үсынған [7,8,11]. Бүл әдіс жақсы эстетикалы= әсерін са=тап отырып, отау өрісін және операциялы= әрекеттің аймағын кеңейтуге мүмкіндік береді.

Оперативті кірістің үсынған нүсқасын хирургиялы= клиникалардың практикалы= іс-әрекеттеріне оңай еңгізуге болады. бүл әдіс сүт бездің эстетикалы= хирургияның дамуына себепші болып, науқастардың өмір сапасын жақсартады. T1-3N0-3M0 сатысындағы сүт безі рагімен ауырған науқастарға адъювантты химио- және гормонотерапия өткізуге және жоспарлауға жаңа әдістемелік жолдары табылған [2,6,8,10]. Операциядан кейінгі жүйелік терапияны жоспарлауы жекеленген және болжау факторлар комплексті есепке алуына негізделген: алғашқы ісіктің көлемі, лимфа түйіндердің ісік процессіне =атысу сатысы, қатерлі ісіктің гистологиялы= сатысы, пролиферативті белсендігі, стероидті гормондардың рецепторлары, онкогендер және ген- супрессорлары. Аурудың рецидив тәуекелдің сатысын есепке алып, адъювантты химия және гормонотерапияның нобайлары және режимдері бойынша емдеудің көрсеткіштері анықталған. Жоғары рецидивті тәуекелге жататын науқастарға антроциклинге қосымша таксандарды қолдануды көрсетілген [3,9,11]. Бүл рецидивтің жиілігін 22% және өлімді - 26%-ға қысқартады. Эсторген және/немесе прогестерон рецепторлары көп науқастардың адъювантты емдің нобайына рецидив жиілігін 42%-ға және өлімді 25%-ға қысқартатын эндокринотерапияны тамоксифенмен жүргізу керек [3,6,9,12].

Трофобластикалы= ауру туралы үғымына трофобласттың патологиялы= жағдайдың =атары кіреді. Олардың ерекшеліі үрықталу элементтерден шығатын аллотрансплантант екенімен байланысты. Трофобластикалы= ауру үлесіне 8%-дан төмен қүрайтын әйел жыныс мүшелердің қатерлі ісіктері кіреді [12,13,15]. Сонымен бірге, бүл аурудың диагностикасымен еміне ерекше назар аудару керек, өйткені осы топтағы нау=астарды репродуктивті жастағы әлеуметтік белсенді жас әйелдер күрайды. Дәрілік ісікке =арсы терапияны =олдануымен байланысты осы ауруды емдеу сәттіліктеріне =арамастан, осы мәселенің маңыздылығы өте жоғары болып =алады, өйткені нау=астардың 15-25% =айтыс болып жатыр. Әртүрлі трофобластикалы= аурулары бар 1460 нау=астардың және жатырдың хориокарциномасы бар 422 нау=астардың емдеу нәтижелерін ғылыми талдау негізінде H. Н. Блохин атындағы ғылыми онкологиялы= орталығында аурудың диагностикасын және емдеу әдістерінің клиникалы= ерекшеліктері УДЗ-зерттеу, =анның сары суында хорионды= гонадтропинды аны=тау және клиникалы= көріністі бай=ау әдістеріне сүйеніп, жетілдірілген [1,5,10,15].

Болжам факторларымен байланысты трофобластикалы= аурулар химиотерапиясының тиімді үлгілері жетілдірілген. Бүл үлгілерде стандартты мерзімді және нау=астардың тіршілікке =абілеттігін жетілдіретін платина препаратттарын =осатын түпнүс=алы= комбинацияларды =олданады. Комбинациялы= химиотерапия үлгілердің (CMDV, СЕ) экономикалы= арзаншылығы және оңай =олдануы химиотерапияны амбулаторлы= жағдайда =олдануға мүмкіндік береді. Түрлі категорялы нау=астарға отау жасау көрсеткіштері аны=талған. Сәтті жасалған емдеуден кейінгі нау=астарды бай=ау мәселелеріне және репродуктивті =ызметін сақтау, жүктілік пайда болу ма=сатымен жүргізілетін реабилитация мәселелеріне үлкен назар аударылған [4,5,6,8]. ІІ патогенетикалы= нүс=алы жатыр денесінің рагі бар нау=астарды комплексті емдеуді жоспарлау принциптері клиникалы= онкологияның кәзіргі жетістіктеріне сәйкес жетілдірілген. Профессор H. Н. Петров атындағы ғылыми-зерттеу институтында ісік ішінде прогестерон және эстрадиол рецепторлардың болуы немесе жо=тығы негізінде эндометрий рагінің ерекшелігін қарастыруға жана жолдары табылған. Көп жағдайда рецепторлары теріс ісіктер II патогенетикалы= нүсқалы эндометрий рагімен ауырған науқастарда кездесетіні байқалған. Эндометрийдің рецепторы теріс рактің клиникалы=-морфологиялы= және эндокринологиялы= ерекшеліктері анықталған. Осы науқастар категориясында келесі қолайсыз болжамды= белгілердің қиюласу жоғары жиілігі табылған: терең инвазия, ісіктің үлкен мөлшері, метастаз беруге және инвазияға үлкен қабілеттігі, репродуктивті және энергетикалы= гомеостаздың на=ты емес өзгерілуі.

Эндометрийдің II патогенетикалы= нүсқалы рагімен ауырған 262 науқастарды емдеудің алыс нәтижелерін талдау негізінде адъювантты сәулелі емді және кең отауларды жасау қажеттілігі дәлелделген, ісіктің ішіндегі рецепторлармен байланысты клиникалы= жүрістің, емдеудің және болжаудың ерекшеліктері анықталған [3,5,7,11]. Ісіктің II патогенетикалы= нүсқа кезінде 1/3 науқастарда гормондан тәуелді белгілері байқалатыны анықталған [1,3,5]. Оптимальды емдеу тактикасын тандау үшін әрбір жеке жағдайда ісіктің гормонды= сезімшілігін анықтауға =ажет. Кейбір науқастарға прогестор жэне тамоксифен немесе неовирмен бірге комбинацияланған терапияны қолданып, =ыс=а неоадъювантты емдеу курстары өткізілсе, алғашқы гормонорезистенттігін менгеру мүмкіндігі дэлелденген. Эндометрийдін II патогенетикалы= нүсқалы рагімен ауырған науқастарды емдеудін осындай жоспары 5-жылды= өміршендікті 15-20%-ға дейін жоғарылатады [3,5,8,10,12].

Эндометрийдін бастапқы рагін (carcinoma in sutu, IA стадия) емдеу эдісі жетілдірілген. Бүл эдіс бойынша эндометрийдін базальды қабатынан 10мм-ден өтіп кесу арқылы эндометрийдін электродеструкциясын жасайды. Онын жаналығы ағза сақтайтын отау ерекшелігінде негізделінеді. Ол эйелді тек =ана онкологиялы= аурудан емдеп қоймай, лапаротомиядан жэне онымен байланысты асқынулардан са=тауғада мүмкіндік береді. Отауды жасау үшін көрсеткітер жэне қарама-қарсы көрсеткіштер, науқастардын операциядан кейінгі жүргізу алгоритмі жетілдірілген. Эндометрий рагімен ауырған осы науқастардын категориясында жасалатын стандартты отаумен салыстырғанда, абляция эдісі келесі артықшылықтарға ие болады: оерация уа=ытынын 2040 минутқа дейін қысқартуымен шартталған (стандартты операция 60-120мин өтеді) аз жарақаттау қасиеті, операция алдындағы гормональды дайындауды өткізудін қажетсіздігі, операциядан кейінгі төсек күндері 1-2 күнге дейін қысқарту арқылы жететін жоғары тиімділігі, енбекке жарамдылығы тез, 5 күннін ішінде =айта қалпына келуі.

Сонымен бірге, рактін алдындағы аурулары жэне жатыр рагі бар науқастардын емінде қолданылатын эндометрийдін абляциясы ен онкологиялы= ақталған эдіс болып табылады. Жетілдірілген көрсеткіштерге сэйкес науқастарды тандауды жэне онкогинекологтын динамикалы= байқауын қамтамасыз ететін онкологиялы= арнайы мекемелерде абляцияны жасау керек [1,3,10,15]. Бастапқы гинекологиялы= ракті ағза сақтайтын эдіспен емдеу оптимизациясына фертильдік қабілеттігін сақтау жэне қалпына келтіруге жана келістер жетілдірілген [5,8,15]. П. А. Герцен атындағы Мэскеу ғылыми-зерттеу онкологиялы= институтында трансабдоминальды, трансвагинальды жэне сканерлеумен доплерографияны, доплерометрияны қосатын эндометрий рагінін комплексті ультрадыбысты= диагностика эдісі жетілдірілген [7,8,10].

Дифференциалды ультраыбысты диагностиканы өткізуге мүмкіндік беретін жатыр денесінін қатерлі жэне жай ісіктердін эхографиялы= критерийлері қарастырылған. эндометрий бастапқы рагінін ультрадыбысты= семиотиканын критерийлері аны=талған, ісіктін жэне ағзанын ішіндегі =ан жүрістін бағалауы берілген. Жетілдірілген критерийлер көп жағдайда емнін адекваттік тактикасын тандауға көмектеседі. Эндометрий рагінін комплексті диагностикалы= эдісінін тиімділігі өте жоғары: сезімшілік 95%, ерекшелігі 98%, дэлдігі 96% [5,8,10,11,13]. Профессор H. Н. Петров атындағы ғылыми-зерттеу институтында жетілдірілген бастап=ы рактін клиникалы=-морфологиялы= критерийлер негізінде жат=ан вульванын микроинвазиялы= рагін емінде =олданылатын ағза са=тайтын эдісіне жана жолы табылған [4,6,9,12].

Бүл келесі критерийлер бойынша жасалады: I сатысы жэне ісіктін көлемі диаметірінде 1см-ден аспау керек, экзофиттік өсу түрі, тері-кілегей =абаттары өзгерілмеген жағдайда ісік клитордын сыртында орналас=ан болса, пальпацияланбайтын регионарлы лимфа түйіндері, жоғары дифференциацияланған жалпа= жасушалы рактін түрі, строманын инвазиясы 5мм-ден аспау, лимфа түйіндерінде ісіктін эмболдардын болмауы, эпителиальды жасушалардын төмен митотикалы= белсендігі (10 бай=ау өрістін ішінде 5 митоздан аз болуы), патологиялы= митоздын болмауы, жасушалы= компоненттін стромальды компонентіне =арағанда арты=шылығы бар болуы. Вульванын бастап=ы рагінін жетілдірілген критерийлерді са=тап, хирургиялы= отау көлемі оптимизацияланған: жыныс ернеудін ісік мөлшері 0,5см-ден 1см-ге дейін болса, онда ернеуді кесіп алады, ісік 0,5см-ден аз болса, вульваны ісіктен 2см ары өтіп кеседі. 5-жылды= рецидивсіз өміршендік 100% =үрады [1,6,8,12].

Транспозицияланған аналы= бездін доплердік эхография эдісі жетілдірілген, оны жатыр мойны рагінін инвазиялы= түрлерін емдеуден кейінгі са=талған гонадалардын функционалды белсенділікті бағалау ма=сатымен =олдануға болады [2,5,10]. Транспозицияланған аналы= бездердін тамырлы сүреттердін түрлері зерттелген, онын негізінде =аннын ішіндегі жыныс гормондардын денгейін зерттеуімен бірге овариальды =ызметін бағалауға мүмкіндік беретін картограммалар жетілдірілген [2,5,10]. Өткізілетін емнін түрлерін есепке алып, овариалды =ызметтін бүзылу себептері =арастырылған. са=талған гонадалардын функциональды белсендігі мониторинг кезінде зерттелу алгоритм кезендері жетілдірілген. Бүл мониторинг жатыр мойыннын инвазиялы= рагімен ауырған репродуктивті жастағы нау=астарды емдеген олардын тексерілу процессін оптимизациялауға және ауыстырылу гормонотерапияға жеке жолын табуды іске асыруға мүмкіндік береді [1,7,9]. Клиникалы= онкологияның ғыыми-зерттеу институтында, Н. И. Блохин атындағы ресей онкологиялы= ғылыми орталығында және Ресей медициналы= ғылымдардың академиясында өткізілген 248 лапароскопиялык отаулардың клиникалы= нәтижелерін жалпылау негізінде интраоперациялы= УДЗ-ді колдануымен наукастардың видеолапароскопиялы= тексерілу әдісі жетілдірілген [5,6,8,10].

Бүл әдіс рактің кіші түрлерін анықтауға, катерлі ісік процесстің таралуын анықтауға мүмкіндік береді. Іш куыс ағзалардың және ішастар артындағы ағзалардың ісік патологиялардың дифференциалды диагностикасына аса маңызды назар бөлінген. Диагностика.™= морфологиялы= верификациясын дәлелдеу үшін мағлуматтарды алу, ісік сатысын анықтау, оперативті отаудың кажеттілігі және оның көлемі туралы сурактар жете қарастырылған. интраоперациялы= ультрадыбысты= томографияның бакылауында жасалатын патологиялы= жасушалардың пункционды биопсияны өткізу мүмкіндіктері туралы мәліметтер анықталған [10,11,14,15]. Эндоскопиялы= ультрадыбысты томографияның сезімшілігі 90%-ға дейін жетеді. Бүл әдіс кәзіргі аз инвазиялы= технологиялардың біріне жатады. Оны колдантан кезде, келесі ерекшеліктерді байкауға болады: аз жаракаттануы, кәзіргі диагностикалы= аспаптарға карағанда, визуализациясы жоғарылу, наукасты емдеуге және бакылауға жаратылған шытынды азайтады [5,9,13].

Адам папилломасының вирустердің түрлерін идентификациялау үшін клиникалы= практикада колданылатын рутинды, парафинге салынтан гистологиялы= мағлумат негізінде колданута икемделген in situ гибридизациясының әдісі үсынылған. Дүрыс емдеу тактиканы таңдау оптимизациясына себепші болатын рак және оның алдындағы пайда болатын аурулары бар наукастардың биопсиялы= және операциялы= мағлуматтардың ішінде адам папилломасының вирустердіңтүрлі онкологиялы= тәуекелді аныктау мүмкіндігі көрсетілген. Әдісті кайта өндіруге болады, медициналы= мекемелердің патоморфологиялы= бөлімдерінде колданута болады [1,4,7,10,15].

Қорытынды. Ғылыми-негізделінген жүмыс үйымдастырудың кажеттілігі дәрігер-онкологты дайындау кезінде негізгі талаптардың бірі болып саналады. Рактің алғашкы алдын-алу шараларын өткізу және сапалы ойлайтын дәрігер-онкологтарды калыптастыру үшін білім алу және кәсіптік кабілеттігін жетілдірудің жаңа жолдарын колдауға кажет. Сонымен, дәріс және практикалы= жүмыс кезінде хирургов-онкологтарға арналған осы әдістемелі нускауды колдануы олардың білім деңгейін көтеріп, болашактағы кәсіпті жүмысын белсенді аткаруға өз үлесін косады.

ӘДЕБИЕТТЕР

1. Анохина В. В., Урляпова Н. Г. Динамика смертности населения астраханской области. / Астраханский мед. журнал, 2006-№2-с.53-58.
2. Брамберга В. M., Сопильняк М. Г. Состояние и пути усовершенствования онкологической службы в России. / Росс. журнал онкологии, 2007-№4-с.144-142.
3. Ганцев Ш. X. Учебник по онкологии, 2006-с.333.
4. Абисатов X. А. Клиническая онкология. В 2-х томах. / Алматы, 2007-с.367.
5. Дудик Ю. Е. Смертность от рака молочной железы в Краснодарском крае в 1995-2005гг. /Росс. онкол. журнал, 2002-№4-с.42-44.
6. Минимальные клинические рекомендации Европейского общества медицинской онкологии (ESMO). Под ред. С. А. Тюляндина, Н. И. Переводчиковой.-М., 2006.
7. Сдвижков А. M., Борисов В. И., Васильева И. Д. и др. Профилактика и ранняя диагностика рака. / Сибирский онкологический журнал, 2008-прилож.2-с.72-74.
8. Павлов К. А., Березкин Д. П., Шабашова Н. Я., Миротворцева К. С. Критерии опрееления групп населения высокого риска заболеваемости злокачествееными опухолями. / Вопросы онкологии, 2004- №3-с.70-72.
9. Пачес А. И., Ольшанский В. О., Любаев В. Л. Злокачественные опухоли полости рта, глотки и гортани.- М., 2003-с.88.
10. Попова Т. Н., Артеменко Л. И. Тактика при непальпируемых доброкачественных новообразованиях молочных желез в амбулаторных условиях. / Вопросы онкологии, 2006-№4-с.67-74.
11. Цетовский М. С. Раннее выявление рака молочной железы. / Вопросы онкологии. 2008-№1-с.77-84.
12. Чаклин А. В. Основные тенденции в борьбе со злокачественными опухолями. / Росс. онкол. журнал, 2009-№1-с.123-125.
13. Waterhouse J., Muir C., Powell J., Shanmugarannam K. Cancer Incidence in Five Continents. / JARS-2003- Vol. IV.
14. Clinton S. K., Viser M. J. Nutrition and experimental breast cancer./ Cancer , Philad., 2006-Vol.58-p.1818- 1825.
15. Cohen L. A., Thompson D. O., Macura Y. et al. Dietary fat and mammary cancer. Promoting effects of different dietary fats on nitrosomethylurae included rat mammary tumorigenesis./ J. Nat. Cancer, 1996-Vol. 77-p.33-42.