Дорсалгия - уақытша жүмысқа жарамсыздықтың негізгі себебі болып келетін кең таралған ауру. [1]. Ауырсыну синдромын басатын әдістерге, қолданылатын оңалту және алдын алу қағидаларына қарамастан, науқастардың көпшілігінде ауырсыну қайталана беріп созылмалы болып келеді [2]. Қазіргі таңда созылмалы ауырсыну синдромын жою үшін антидепрессанттар мен эпилепсияға қарсы препараттарды қолдану мақсатқа лайықты [3]. Бүл ма=сатта, керекті мөлшерде тағайындалғанда көп жанама әсері бар, карбамазепин, антидепрессанттар қолданылады. Сондықтан екіжақты әсері бар, синапсқа дейінгі нейрондармен серотонин мен норадреналинді керісінше жаулап алатын қабылеті бар антидепрессантарға қызығушылық негізділген. Бүл дәрі- дәрмектерге велаксин (венлафаксин) жатады. Қазіргі кезде бүл препараттың түрлі себепке байланысты пайда болған нейропатиялық ауырсыну синдромы бар науқастарда оң нәтижелі қолдануы туралы көп мәліметтер бар. 2006 жылы неврологиялы= қоғамдастықтар Европалы= федерациясы бүл препаратты диабеттік ауырсыну полинейропатиясы, герпестен кейінгі невралгиясы бар науқастардың емі үшін үсынған.
Жүмыстың мақсаты: арқаның төменгі жағында созылмалы ауырсыну синдромы бар науқастарды емдеу үшін қолданылатын велаксиннің нәтижелігін зерттеу.
Материал жэне эдістер: Зерттеу барысында 52 нау=ас назарда болды, соның ішінде 32 нау=ас негізгі топты, ал 20 нау=ас салыстыру тобын қүрды. Негізгі топтағы нау=астардың жасы орташа 46,6±5,5 аралықта болды. Аурудың созылуы орташа 13-36 айды қүрды. Бүл топтағы нау=астар 75 мг велаксинді күніне бір рет =абылдап түрды, емнің курсы 8 аптаны қүрды. Салыстыру тобындағы нау=астардың жасы орташа 56,3±7,5 аралы=та болды. Аурудың созылуы, өршу кезеңдері, клиникалы= симптоматикасы негізгі топтағы нау=астардан айырмашылығы болмады. Бүл топтағы нау=астар стероидты емес =абынуға =арсы препараттар, физиотерапиялы= ем-шаралар, емдік дене шыны=тыру =абылдап түрды. Салыстыру тобының нау=астары антидепрессанттар және эпилепсияға =арсы дәрмектерді =абылдамады.Ауырсыну синдромының =ар=ындылығы визуалды аналогты= шкаласы және 5-үпайлы= ауырсынудың вербалды шкаласы бойынша бағаланды. Ауырсынудың узақтылығы мен орналасуын, емнің нәтижелілігін бағалау үшін Mainz сауалнамасы =олданылды.
Нэтижелер жэне талқылау: Назарда болған нау=астардың алдын ала халін тал=ылағанда 20 нау=аста жекеленген дорсалгия , ал 12 нау=аста дорсалгия бел аймағында орналас=ан түбірлік синдромымен бірге жүрді. Зерттеу басында 11 нау=аста аурудың ағымы Mainz шкаласы бойынша ауырсыну созылуының I, 13 нау=астың - II және 8 нау=астың - III кезеңіне сәйкес болды. Ауырсыну синдромының созылуы мен үрейленудің ай=ындылығы және депрессиялы= бүзылыстардың тәуелділігі аны=талды. Велаксинді =абылдаған соң 4 аптадан кейін нау=астардың барлығында оң мәнді динамика орын алды, яғни ауырсыну синдромы азайды. Сонымен =атар өзіне-өзі =ызмет ету мүмкіншіліктері де кеңейді. Ауырсыну синдромының басылуы үрей және депрессивті бүзылыстар ай=ындылығының азаюымен бірге жүрді. Салыстыру тобындағы нау=астарды 4 аптадан кейін зерттегенде емнің алдындағы халдері ем =абылдағаннан кейінгімен салыстырғанда айырмашылығы бай=алмады.
Жалпы велаксин =абылдағаннан соң 4 аптадан кейін ауырсыну синдромы =ар=ындылығының басылуының 50% 25 нау=аста (85,1%) орын алды, ал ба=ылауыдың соңында ауырсыну синдромы =ар=ындылығының басылуының ай=ын төмендеуі барлы= нау=астарында бай=алды. Ауырсыну синдромының жойылуы мен бірге нау=астардың эмоционалды жағдайы да =алпына келді, яғни депрессивті бүзылыстар (8 аптада 56% дейін) және үрей бүзылыстары (8 аптада 65% дейін) азайды. Велаксиннің =олдануы жанама әсерлерді болдырмады. Медициналы= көмекке не емді үзуге талап ететін ауыр жанама әсерлер ба=ылауда болған нау=астардың еш=айсысында бай=алмады.
Спондилогенді дорсалгияның =атерлі емес сипаты бар, уа=ыт өте нау=астардың көпшілігінде сауығу бай=алады, біра= нау=астардың 10-15%-да ауырсыну созылмалы түрге айналады. Медикаментозды емес емдеу әдістерін, антидепрессантар, эпилепсияға =арсы препараттарды =олданып созылмалы ауырсыну синдромының негізділген емдеу =ағидаларына =арамастан, бүл нау=астардың көбісі үза= уа=ыт анальгетиктер, стероидты емес =абынуға =арсы препараттарды =абылдап олардың жанама әсерлеріне дүшар болады, соның ішінде бірінші =атарда - гастроинтестиналды ас=ынулар. Сонымен, зерттеудің нәтижелері ар=аның төменгі жағында созылмалы ауырсыну синдромы бар нау=астардың емінде велаксиннің жетерлік нәтижелілігін және препаратты осы дерттің емінде =олданылуының болатындығы көрсетіліп түр.
ӘДЕБИЕТТЕР
- Никифоров А.С., Коновалов А.Н, Гусев Е.И. Клиническая неврология. Медицина, 2002.
- Алексеев В.В., Яхно Н.Н. Болезни нервной системы. Руководство для врачей. Медицина, 2007.
- Maizels M., McCarberg B. Antidepressants and antiepileptic drugs for chronic pain. Am Fam Physician, 2005.