ТҮЙІН
Бұл мақалада жоғары оқу орындарының мамандықтары бойынша модульдік оқыту бағдарламасының маңыздылығы қарастырылған. ХХІ ғасырда әлемде ғаламдық өзгерістер орын алу жағдайында, жаңа нарықтық экономика үшін бәсекеге қабілеттілігі жоғары мамандар қажет әрі осыған байланысты олардың дайындығы жаңа платформада қалыптасуы тиіс.
Кілт сөздер: модульдік оқыту, модуль мазмұны, оқыту нәтижелері, Дублин дескрипторлары, біріктіріп оқыту.
Медициналық және фармацевтикалық мамандықтар бойынша кредитті-модульдік оқыту бағдарламасын жүзеге асырудағы біріктірілген білім беру бағдарламаларын жасау және енгізудің маңыздылығы көрсетілген. Оқыту үрдісін кредиттік жүйеде ұйымдастыру оқытуды модульдік әдіспен іске асырудың артықшылығын дәлелдеп отыр. Модульдік оқыту - білім мазмұны, білімді игеру қарқыны, өз бетінше жұмыс істей алу мүмкіндігі, оқудың әдістері мен тәсілдері бойынша оқытудың дербестігін қамтамасыз етеді. Ал «модуль» дегеніміз - іс-әрекеттің мақсатты бағдарламасы белгілеген деңгейіне (жоспарланған алдағы нәтиже) жету үшін сұрыпталған, дидактикалық өңделген білім, білік, дағдының белгілі мазмұнының бірлігі және оның әдістемелік нұсқауы немесе аяқталған оқу ақпараты болып табылатын модульдік бағдарламаның негізгі құралы. Басқаша айтқанда, адамның өзіндік дамуының шамасы. Жалпы «модуль» сөзі «оқытудың мазмұны мен технологиясын» білдіреді. «Модуль мазмұны» өзіндік мағына беретін оқу материалының көлемі ретінде ұсынылады. [1,4]
Бүгінгі таңда озат - ғалымдар, тәжірибелі оқытушылар ойлап тапқан сабақты түрлендіре өткізудің неше түрлі жаңа әдіс - тәсілдері жеткілікті. «Біз бүкіл елімізде әлемдік стандарттар деңгейінде сапалы білім беру қызметіне қол жеткізуге тиіспіз» деген Президент Жолдауынан ұлттық бәсекелестікке қабілетті ұрпақтың білім деңгейімен анықталатын, әлем кеңістігіне көтерілу үшін мектеп табалдырығынан сапалы да, саналы білім беру болып табылады. [2]
XXI ғасырдың іскер азаматы - бәсекеге қабілетті, ой - өрісі кең, жан - дүниесі бай, адамдармен дұрыс қарым - қатынас жасай алатын, басқаның пікірімен санасатын, кез келген мәселеде істен шығудың жолын таба алатын, жауапкершілік сезімі жоғары, қоғамда өз орны бар, іскер, жеке тұлға деп білуіміз керек. Білім беру реформасы табысының басты өлшемі де тиісті білім мен білік алған еліміздің кез келген азаматы әлемнің кез келген елінде жарайтын маман болатындай деңгейге көтерілуі қажет. Қазіргі заман талабына орай ұрпақтарымызды парасатты да білікті, мәдениетті де білімді етіп тәрбиелеп, олардың дүниетанымын адамзаттық деңгейде дамытамыз десек, бойында ұлттық, азаматтық намысы бар ұрпақ өсіргіміз келетін болса, онда білім берудің түрлері мен әдістерін жаңартуымыз керек. [3]
Сан алуан әрекет арқылы ақыл - ойды ұштау, жетілдіру, жеке тұлғаның өзіндік идеясын, көзқарасын, сенімділігін, жауапкершілігін біртіндеп дамыту жолдарын іздестіру - бүгінгі қажеттілік. Білім беру саласындағы оқытудың озық технологияларын меңгермейінше сауатты, жан - жақты маман болу мүмкін емес. Жаңа технологияны меңгеру ұстаздың интелектуалдық, кәсіптік адамгершілік, рухани азаматтық және де басқа көптеген адами келбетінің қалыптасуына игі әсерін тигізеді, өзін - өзі дамытып, оқу - тәрбие үрдісін тиімді ұйымдастыруына көмектеседі. [5]
Оқыту нәтижелері білім берудің деңгейіне сәйкес Дублин дескрипторлары негізінде анықталады және құзыреттілік арқылы көрінеді. Бұл ретте оқытудың бес негізгі нәтижесі көрсетіледі: білім және түсіну; білім мен түсінгенін қолдану; пікір айтуды қалыптастыру; коммуникативтік мүмкіндіктер; оқу дағдылары немесе оқуға деген қабілеттілік.
Оқыту нәтижелері барлық бағдарлама бойынша, жеке модуль мен жеке пән бойынша да анықталады.
Модульдердің бірігуі білім алушылардың белгілі санаттарының оқуы (және өздігінен оқуы) үшін және арнайы дидактикалық, кәсіби мақсаттарда іске асуы үшін талап етілетін нақты оқу материалын таңдау және құрастыру еркіндігі мен икемділігінің қажетті деңгейін қамтамасыз етеді. Модульдік оқытудың негізгі принциптері мыналар: білім беру бағдарламаларын, нақты пәндерді құрастырудың және олардың мазмұнын анықтаудың жүйелі тәсілдері; білімді жеке элементтерге бөлшектеу және білім берушілер мен білім алушылар ынтымақтастығының нақты көрінуі; әр модуль ішінде және олардың арасында оқу сабақтары түрлерінің әдістемелік тұрғыдан дұрыс үйлесуін қамтамасыз ету; модульдік курс пен білім беру бағдарламалары құрылымының икемділігі; білім алушылардың білімін бақылаудың тиімділігі мен бақылау іс-шараларының семестр барысында дұрыс бөлінуі; студенттердің шығармашылық қызметі үшін алғышарттар құрылатын дамыта оқытудың әдістемелік принциптерін іске асыру мүмкіндіктері болып табылады.[6]
Оңтүстік Қазақстан Мемлекеттік фармацевтика академиясында модулдік оқыту жүйесіне өтуіне байланысты медбиофизика, информатика және математика кафедрасында «Физика - математикалық және ақпараттық», «Информатика және биостатистика», «Статистика және ақпараттық технология», «ITS Ақпараттық технология және статистика» модульдік оқу бағдарламалары дайындалды. Модульді оқу бағдарламасының мақсаты биофизика және биостатистиканың негізгі заңдарын меңгеруде қазіргі бағдарламалық құралдарды қолдану арқылы дағдыларды және меңгеруді қалыптастыру. Модульді оқу бағдарламасының міндеті қазіргі компьютерлік бағдарламаларды қолдана отырып биофизика және биостатистиканы меңгеруде білімге баулу.
Модульдік оқыту кезінде құрылымы және мазмұны өзара байланысқан тақырыптар жекелей топталады және әрбір осындай топтарға балл түрінде рейтингтер тағайындалады. Осы баллдардың мөлшеріне сәйкес әрбір модуль кредит санымен өлшенеді. Студент модулдағы оқу материалдарын меңгере алса соған сәйкес кредит жинай алады. Модулды пәнаралық байланыс принципіне сәйкес құрса оның дидактикалық мәні күрт артар еді. Егер белгілі бір мамандық бойынша аталған пәндер қатар жүретін болса, интеграциялап оқыту іске асады және бұл жағдайда пәндердің оқу материалдарын студенттер жеке дара емес бір-бірімен байланыстыра меңгерер еді. Жоғары оқу орындарындағы оқу пәндерін біріктіріп оқыту бірнеше мақсатты көздейді: студенттердің оқып үйренуге қажетті оқу материалдары ықшамдалады, қоршаған орта туралы білімдер жүйесінің тұтастығы нәтижесінде оқу үрдісінің тиімділігі артады және оқу үрдісінің жандануына бірден бір себеп болатын оң педагогикалық-психологиялық атмосфера орнайды.
ӘДЕБИЕТТЕР
- Жанпейісова М.М. Модульдік оқыту технологиясы оқушыны дамыту құралы ретінде // Алматы, 2006, 4-5 б.
- Құдайбергенева К. С. Құзырлылық табиғаты - тұлғаның өздік дамуында. Алматы, 2006. -86 б.
- Білімдегі жаңалықтар // 2007. №4 26-28 б.
- Қамзина М. «Модульдік оқыту технологиясы».//Тәрбие құралы. 2005 жыл, №4.
- Педагогтың кәсіби деңгейін өсіруде әдістемелік жұмысты ұйымдастыру жолдары.//Ғылыми- практикалық жинақ. Алматы, 2008 жыл.
- Жадрина М.Ж. «ҚР-дағы жоғарғы білім беру дамытудың тенденциялары мен мәселелері». Алматы 2002 жыл.