Өкпе ісінуі-сүйықтықтың транссудациясы мен резорбциясы арасындағы тепе-тендіктің бүзылуы нәтижесінде, өкпе тініңде жиналуымен сипатталатын көптеген аурулардың асқынуынан болатын,өкпедегі су алмасудың бүзылуы. [1] Бүл синдром қарқынды дамумен сипатталатын апатты үрдістерге әкелуі мүмкін. Өкпе ісінуді үтымды емдеу және алдын алу үшін жануарлардың әр түрлі өкпе ісінулеріне зерттеулер жүргізу қажет. Осы мәселелер тек жануарлардағы өкпе ісінуінің модельдеріне зерттеу жүргізгенде ғана өз шешімін табады.
Мақсаттары мен міндеттері. Бүл жүмыстың негігі мақсаты егеуқүйрықтардағы адреналиндік өкпе ісінуінің негізгікөріністері мен механизмдерін түсіну болып табылады.
Материалдар мен әдістер. Тәжірибе 9 бақылау егеуқүйрықтары болып табылатын 170 пен 400 гр салмақ аралығындағы 18 ақ егеукүйрыққа жасалды.100 % салмақтағы жануарға негізделіп, егеуқүйрықтықтың жамбас венасына эфир наркозымен 0,01 адреналинді хлорсутек ерітіндісін енгіздік. Адреналинді енгізгеннен кейін егеуқүйрықтарда бірден ентігу, алаңдаушылық, цианоз көрініс тапты. 2-4 минуттан кейін мүрындарынан көпіршіктенген қан аралас сүйықтық бөліне бастады, және адреналин енгізген соң 3-6 минуттан кейін жануарлар асфиксиядан қайтыс болды. Егеуқүйрықтардың өлімінен кейін бірден оларды сойып, өкпелерін алып, өлшедік. Бақылау жануарларға эфирдің өлім дозасын беріп, артынан сойып, өкпесін өлшедік. Барлық егеуқүйрықтардың өкпелік қатынасын(өкпенің салмағының дене салмағына пайыздық қатынасы) өлшедік,негізгі нормасы 0,6-0,76. Ісіну кезінде бүл көрсеткіш артады. 9 сау егеуқүйрықтың өкпесі әлсіз-қызғылт түсті болды ал өкпелік қатынасы орташа есеппен 0,67 қүрады. Ал 9 тәжірибелік егеуқүйрықтардың өкпелерінің көлемі үлғайып, , тілім бетінен қызыл көпіршікті сүйықтық ақты . Өкпелік коэфицентке 1,4 тең болды.
Нәтижелері және талқылау.
Адреналин әсерінен өкпе капиллярларының спазмы және олардың гидрстатикалық қан қысымының көтерілуі көрініс тапты. Нәтижесінде судың тамырдан тінге фильтрациясы артып, өкпелік капиллярларда гидростатикалық қысым артты (өкпелік капилярларға гидростатикалық қысымның артуы әсер етіп, капиллярлар қабырғаларының бүзылысы орын алды).
Капиллярлық мембрана өткізгіштігінің артуы өкпе ісінуінің дамуында басты рөл атқарады.[3] Бүл ақуыздарға бай сүйықтықтың өкпе тініне өтуін қамтамасыз етеді.Өкпе ісінуінің адреналинді моделінде ең үлкен жоғары молекулярлы фракциялардың болуын санағанда қан сарысуының транссудатында нәруыз мөлшері 70 % кем емес.[2]
Өкпе капиллярының сүзу аймағының үлкендігі және де өкпе тінінің төмен механикалықпротиводавление өкпе ісінуінің қарқынды дамуына ықпал етеді. Қүрамында нәруызы бар сүйықтықальвеолалар қабырғасынан сурфактантты шайып , нәтижесінде өкпе сүйықтығы көпіршіктеніп, алвеолаларды және ауа жолдарын толықтай бітеп тастайды. Сондықтан өкпеде газ алмасу процесі бузылып, асфиксия дамиды.[4]
Қорытынды. Біздің тәжірибе барысында ақ егеуқүйрықтарға өкпе ісінуінің экспериментальды моделі жүргізілді. Соның арқасында біз гемдинамикалық өкпе ісінуінің негізгі белгілері мен механизмдерін біле аламыз.
Әдебиеттер
- Я.А.Лазарис, Н.А.Серебровская. «Отек легких» Медгиз - 1962 - Москва, 5 стр.
- Я.А.Лазарис, И.А.Серебровская «Вопросы патогенеза и экспериментальной терапии отека легких в трудах советских исследователей» - «Патофизиологическая физиология и Экспериментальная терапия » Медицина, том XIV - Москва - 1970, 5-6 стр.
- И.А.Серебровская, Караганда- 1967.
- С.Б.Жаутикова, С.Д.Нурсултанова. Модуль «Дыхательная система» Литтера- 2014- Москва.