Тақырыптың өзектілігі: Қарапайым шаттауық (Corylus avellana L.) қабығының тұндырмасын және жапырағын халық медицинасында көктамырдың варикоздық кеңеюі мен капиллярлы геморрагияда қолданылады.Шаттауықтың биологиялық қызметі флавоноидтарға (мирицетин, кверцитин, кемпферол, афзелин) [2], алкалоидтарға, каротиноидтарға, С витамині, полисахаридтер,май қышқылдарына негізделген[1].
Зерттеудің мақсаты: Қарапайым шаттауық жапырағынан алынған сүйық экстрактыны қантамыр қабырғасының өткізгіштігіне түрлі модельде экспериментті зерттеу.
Материалдар мен зерттеу әдістері: Зерттеу жүмысы массасы 200-250 г. тышқандар мен егеуқүйрықтарға жасалынды. Эксперимент жасалуға дейінгі екі сағат алдында ауыз арқылы шаттауықтың жапырағынан алынған сүйық экстрактты 2 мл/кг дозада енгіздік. Зерттеуші топ эквивалентті мөлшерде дистилденген суды алды. Кверцетинді препараттың сапасын салыстыру мақсатында қолдандық.
Тышқандар мен егеуқүйрықтарға ішастар астына қарай барбамиланы 60 мг/кг дозада наркотизирледік, операциялық столда ішін жоғары қаратып белгіледік ,іш аумағындағы түктерді қырдық. Сан көктамырына 1% көк трипан ерітіндісін дене салмағына 2 мл/кг есептік енгіздік. Қантамыр өткізгіштігін арттыру мақсатында флогогенді қолдандық.
Флогогендер: формолин,нәруыз бен ксилол оларды теріастына 10 мин соң бояғыштан кейін енгіземіз. Қантамыр қабырғасының өткізгіштігінің критериіне көк трипанның терінің қабыну ошағына шығуы, флогоген енуінің әсерінен [3].
Қорытынды: Эксперимент нәтиежесінде шаттауық жапырағынан алынған экстрактының қантамыр қабырғасының өткізгіштігінің флогогенді заттар әсерінен төмендеуі байқалады. Қантамыр қабырғасының өткізгіштігін нығайту қасиеті формалинмен эксперимент жасағанда бөртпе 1,5 есеге жай байқалды. Жүргізілген зерттеу жүмысынан мынадай қорытындыға келсек болады,шаттауықтың жапырағынан алынған сүйық экстракт қантамыр қабырғасының қабырғасын нығайту қаситіне ие [4].
Әдебиеттер
- Гонтовая Т. Н., Хворост О. П., Сербин А. Г. Аминокислотный и витаминный состав лещины обыкновенной.— Харьков: УкрФА, 1996.
- Мовсумов И.С., Юсифова Д.Ю., Гараев Э.А. Биологически активные вещества Corylus avellana L., произрастающей в Азербайджане // Химия растительного сырья. -2013.- № 4.-С.259-261.
- Голиков П.П. К методике одновременного изучения противовоспалительного эффекта у крыс при разных видах воспаления. // Фармакол. и токсикол.-1964.-Т. 5, № 6.-С. 742-743.
- А.С. Калениченко, аспирант кафедры физиологии и анатомии человека; О.М. Шаталова, к.мед.н., доц. Национальный фармацевтический университет, г. Харьков, Украина