Өзектілігі: Қазіргі уақытта психосоматикалық емдеу тәсілін қолданылу жүрек-қантамыр ауруларында өзекті болып табылғанымен, бірақ денсаулық сақтау жүйесін үйымдастыру және оны жүзеге асыру өте маңызды орнын сақтап отыр [1].
Артериялық гипертензиямен (АГ) есепте түратын науқастарды кешенді түрде емдеу және салауатты өмір салтын үстану миокард инфарктісін 10-25% -ға, ал инсультті 40-70% -ға төменде- тетіні дәлелденген [2].
Көптеген зерттеу деректеріне сай [3,4,5], әрбір жүректің ишемиялық ауруы (ЖИА) бар науқастарда кем дегенде депрессияның белгілері анықталса, әрбір АГ сырқаттанатын науқаста психопатологиялық қүбылыстардың белгісі айқын көрінеді. Осы жағдайлар аурудың барысына белсенді жүмыс істеу қабілетін төмендетуге, емдеу және оңалту үшін теріс әсер етіп, түрлі тәсілді талап етеді.
Зерттеу мақсаты: Жүрек-қантамыр ауруларымен есепте түратын науқастардың оңалту іс- шараларын ақпараттану үлесін талдау.
Зерттеу деректері мен әдісі. Зерттеуге Сарыағыш аудандық емханасында диспансерлік есепте түратын 58 науқас алынды: 12 жүректің ишемиялық ауруы, миокард инфарктсы бар науқастар (9 ер адам 52,5±5,6 жаста және 3 әйел адам 52±5,2 жаста) және 46 науқас АГ 3 (27 ер адам 45±8,4 жас және 19 әйел адам 47±8,1 жас) сырқатымен. Науқастардың реабилитациялық көмек алуы талданып, әлеуметтік (сауалнама) жолмен зерттелінді.
Зерттеу нәтижелері мен талдау. Зерттеуге алынған науқастармен жүргізілген сауалнама- лық сұрақга науқастар көп қосымша ауруы ретінде қант диабетін көрсетіп отыр (76%). Зерттеу барысында қант диабетінің 2 -ші типінің анықталуы 10 жылға дейінгі науқастар категориясының басымдылығы көңіл аудартады (70,6 %). Оны қант диабетінің диабет алды жағдайда анықталуы- ның қиындығы мен қант диабетінің қосарлануы 10 жылдан жоғары науқастар категориясында өлімшілдіктің жоғары болуымен байланыстыруға болады. Қант диабетінің компенсация жағдайы- ның мәліметтеріне сараптама берсек компенсация жағдайы «жалған» болуы мүмкін. Ол қант диабетімен науқастардағы қосымша нефропатияның және соған байланысты қант төмен-детуші препараттардың, инсулиннің кумуляциясымен байланысты болуы керек. Науқастардың 89,6% жүрек-қантамыр ауруларымен оңалту жүмыстары жүргізетінін хабардар болса, қалған па-циенттер 11,4% оңталту жүмыстарының білмейтін және жауап беруге қиналатын-дығын көрсеткен.
Барлық науқастардың 23% денсаулық мектептері туралы білетіндігін және сабақтарына қатысатынын белгілесе, 77% денсаулық сабақтарына келмейтін атап өткен.
Қорытынды: Біріншілік алдын алу кезінде гипертензивтік дәрімен емдеуден бұрын, кешен- ді түрде емдік-оңалту шараларының қолдануының әсерлілігі мен қауіпсіздігінің ара қатынасы көрсеткіші, препаратты біріншілік алдын алу ретінде қолданумен салыстырғанда, жоғары болып келеді. Осыған байланысты, науқастарды тек қана тегін дәрімен қамтамасыз етпей, оңалту жүмыс- тарымен белсенді айналысқан жөн.
Әдебиеттер
- Тополянский В.Д., Струковская М.В. Психосоматические расстройства. . М.: Медицина, 1986. . с. 384.
- Лобунова Е.А. Организация обучения больных артериальной гипертензией элементам здорового образа жизни. // Здравоохранение. . 2000. - № 4. . С. 52-54.
- Frassure-Smith N., Lesperance F., Talajic M. Depression and 18-month prognosis after myocardial infarction. Circulation 1995; 91: 999-1005.
- Хаздегова А.Б., Айвазян Т.А., Померанцев В.П. и др. Динамика психологического статуса и качества жизни больных инфарктом миокарда в зависимости от тяжести течения постинфарктного периода. Кардиология 1997; 1: 37-40.
- Смулевич А.Б. Депрессии в общемедицинской практике. М 2000; 160.