Түйін
Вирустық гепатит «А» сырқаттанушылығына жүргізілген талдау бойынша, сырқаттанушылықтың 90 пайызы 14 жасқа дейінгі балалар арасында тіркелінеді. 2 жастан 14 жас аралығындағы балаларға вакцинацияны қолдану 14 жасқа дейінгі балалар арасында А вирустық гепатит сырқаттанушылық деңгейінің айтарлықтай төмендеуіне ықпал етті.
Өзекті сөздер: вирусты гепатит «А», сырқаттанушылық, аурушаңдық, вакцинация.
Бүгінге жіті вирусты гепатит ауруының арасынан кеңінен таралғаны «А» вирусты гепатит және ресми статистикалық деректерге сәйкес, оның үлес салмағы 80-85% құрайды. Қазақстан Республикасы әр бір 5-7 жылда аурудың шарықтау кезеңін бастан кешіреді және онда 50-60 мың адамның сырқаттануы орын алады.
Зерттеу мақсаты: «А» вирусты гепатитпен сырқаттанушылығының орын алу жағдайы мен вакцинамен алдын алу шараларын зерттеу.
Зерттеу әдістері: 2006-2017 жылдар аралығындағы Оңтүстік Қазақстан облысы бойынша балаларға «А» вирусты гепатитіне қарсы жүргізілген вакцинамен алдын алу шараларын талдау.
Зерттеу нәтижелерін талдау: Халықтың жіті вирусты гепатитпен сырқаттануының арасында, «А» вирусты гепатит ауруының үлесі 96,2% құрайды және зеттеуге жылдарында аурудың төмендеу деңгейі байқалады. Вакцина жүргізгенге дейін жыл сайын Оңтүстік Қазақстан облысында барлығы 6062 вирусты гепатитке шалдыққан болса, оның 4665 вирусты гепатит «А»-ға тән.
Оңтүстік Қазақстан облысында 2006-2017 жылдар аралығында жіті вирусты гепатитпен шалдыққандар арасында жүргізілген зерттеу жылдарында «А» вирусты гепатиттің үлес деңгейі 95,6%-тен 96,2%-ке дейін төмендеу деңгейі байқалады. 10 жыл төңірегінде халық арасындағы
5 8вирусты гепатитпен шалдыққандардың саны 144,5 есе азайған байқауымызға болады.Халықтың сырқаттануын талдай келе, балалар үлесі 2011 жылдан бастап есепке алғандағы көрсеткіші 100 мың халыққа шаққандағы көрсеткіші 84,4% құраса, 2015 жылы 100 мың халыққа шаққандағы көрсеткіші 55,0% құрады. Зерттеу жылдарында сырқаттанудың тұрақты төмендеуінің орын алуы, республикамызда «Таза су» және «Ақ бұлақ» жалпы мемлекеттік бағдарламаларының ойдағыдай атқарылуымен ұштасады.
Зерттеу ВГА-мен шалдыққан топтардың арасында 50% үлесі мектеп жасындағы балалар. Алғаш рет 2006 жылдан бастап Оңтүстік Қазақстан облысында 10 жыл бойы халыққа вакцинация жүргізілді. 2015 жылдың екінші жартысында 2 жастағы балаларға жоспарлы түрдегі иммунизация «Аваксим – 80» вакцинасы арқылы жүзеге асқан.
2015 жылдың қорытындысы бойынш 2 жасқа толған балаларды бір реттік вакцинациямен қамту – 89,7% орындалған (оптимальды қамту -95% кем болмауы тиіс).
2016 жылдың 1 қаңтарына қалған 18846 доза «А» вирусты гепатитіне қарсы (Аваксим - 80) вакцинаның қоры бірінші тоқсандағы жоспарлы егуге толық жетпеген.
2016 жылға жоспар бойынша 2 жасқа толған балаларды бір реттік вакцинациямен қамту 84,9%, екі реттік вакцинациямен қамту – 76,5% орындалған.
2017 жылдың «А» вирусты гепатит аурушаңдығын 2016 жылмен салыстырғанда 6,4 есеге, ал 14 жасқа дейінгі балалар арасында да 3 есеге көбейген (2016 жылы 20 жағдай, оның 10-ы14 жасқа дейінгі балалар арасында, 2017 жылы 82 жағдай, 14 жасқа дейінгі балалар арасында 54 жағдай). Балалар арасында аурушаңдықтың көтерілуінің негізгі себебі, 2015-2017 жылдарда «А» вирусты гепатитіне қарсы вакцинаның тапшылығынан 2 жасқа толған балаларды екі реттік егумен қамту, облыс деңгейінде оптимальдық көрсеткіштен біршама төмен орындалуда.
5 9
2016 жылдың 1 қаңтарына қалған 18846 доза «А» вирусты гепатитіне қарсы (Аваксим - 80) вакцинаның қоры бірінші тоқсандағы жоспарлы егу толық жетпеген.
2016-2017 жылғы жоспар бойынша 2 жасқа толған балаларды бір реттік вакцинациямен қамту – 84,9%, екі реттік вакцинациямен қамту – 76,5% орындалған.
Қорытынды: ВГА қарсы егу жүргізу өте тиімді тәсіл екенін көрсете аламыз, бұл вакцинация Оңтүстік Қазақстан облысында халық арасында сырқаттанушылықтың төмендеуіне алып келді. Вирустық гепатит «А» аурушаңдығына жүргізілген талдау бойынша, аурушаңдықтың 90 пайызы 14 жасқа дейінгі балалар арасында тіркелінеді. 2 жастан 14 жас аралығындағы балаларға вакцинацияны қолдану 14 жасқа дейінгі балалар арасында А вирустық гепатит аурушаңдық деңгейінің айтарлықтай төмендеуіне ықпал етті.
Әдебиеттер
- Амиреев С.А., Муминов Т.А., Черкасский Б.Л., Оспанов К.С. «Жұқпалы аурулар шараларының стандарттары мен алгоритмдері». 2 том, Алматы; 2014. Баспа «Эверо», 613 бет.
- Ирсимбетова Н.А., Абуова Г.Н., Тулепова З.Т. Эпидемиология. Шымкент. 2013ж. Баспа «Кітап», 530 бет.
- Алматы қ. ғылыми-тәжірибелік санитарлық-эпидемиологиялық сараптама және мониторинг орталығының статистикалық мәліметтері.
- ОҚО қоғамдық денсаулық сақтау департаментініңстатистикалық мәліметтері.