Кіріспе. Посттатуажды асқынулары бар науқастар қазіргі кезде кең таралуда, оларды дұрыс емдеу қазіргі заманғы медицинаның, атап айтқанда дерматологияның өзекті мәселесі. Қазіргі қоғамда татуировкаларды әлеуметтік дәрежесіне қарамай көп жасалуда, сол себепті көптеген тату салондарының пайда болуына байланысты татуировкадан туындайтын асқынулардың саны тұрақты өсуде. Көп таралған асқынуларға контактты дерматит пен келоидты тыртықтар жатады. Татуировка жасалған орында қабыну болған жағдайда, бірнеше ғана дәрілік заттар бар. Қазіргі таңда кең таралуына байланысты бұл өзекті мәселе.
Бетаметазон – глюкокортикостероид, халықаралық аты ДИПРОСПАН болып келеді. Бетаметазон (Дипроспан) дерматит, экзема, псориаз және басқа да тері ауруларын жергілікті емдеуде дерматовенерологиядағы таңдаулы препарат болып табылады.
Мақсаты. Енгізу әдісіне байланысты жергілікті посттатуаждық асқынуларды емдеуде бетаметазонды қолданудың тиімділігін анықтау.
Эксперимент 105 бірдей, жыныстық жетілген, салмағы 280-300 г егеуқұйрықтарға жасалынды. Эксперименттің І этапында 90 егеуқұйрыққа наркоз жасалып, операция алаңы өңделгеннен кейін – артқы аймағы, Long Time Liner тату-аппараты арқылы 0,5 мм тереңдікте ауданы 2 см2 болатын қара пигментті татуаж процедурасы тері ішіне орындалды. Бақылау тобына 15 интактты топ жануарлары, тату жасалынбаған топ кірді.
ІІ этапында егеуқұйрықты 3 группаға бөлді: теріс бақылау – фармакологиялық коррекциясыз, n=30. Салыстырмалы топ - тері астына 1 мл бетаметазон ерітіндісін енгізілді, n=30. Тәжірибелік топ - тату аппаратын қолдана отырып, бетаметазон ерітіндісін 1 мл енгізілді, n=30. Жануарлар эксперименттен 3,10, 21 күндері шығарылды.
Нәтижелері. Интактты топ жануарларда 3 күнде, алынған препаратты гемотоксилин-эозинмен бояп, гистологиялық тексергенде, 2 қабат эпидермис және дерма болды. Эпидермиске базальды мембранаға іргелес мүйізді, тікенді және базальды қабат кірді, дерма папиллярлы және торлы қабаттардан тұрды. Терінің барлық үлгілерінде татуировкасы бар топтарда қара пигментті енгізу кезінде жарақат белгілері және зақымға жауап ретінде қабыну реакциясы байқалды. Теріс бақылау тобында терінің қабаттарын бағалау кезінде эпидермис барлық қабаттардың сақталуымен сипатталды. Дермистің папиллярлы және торлы қабатында қара пигменттің жиналуы байқалды, айқын қабыну реакциясының дамуымен қатар жүрді. Дермистің ретикулярлы және папиллярлы қабаты арасындағы шекара ісіну мен қабыну инфильтрациясына байланысты шекарасы анық емес. Тері астына бетаметазонды татуаж орнына енгізілген салыстырмалы топта дерманың ісінуі қатты байқалмады, папиллярлы, торлы қабатта көрінеді. Инфилтративті қабыну ошақтары да көрінеді. Татуаж-машинкасын пайдалана отырып тері астына бетаметазон енгізілген тәжірибелік топта – препарат біртегіс татуаж орнына енгізілгеннен кейін, ісік пен қабыну инфильтрат ошағы көп емес.
Эксперименттің 21 күнінде интактты егеуқұйрықтардың гистологиялық препараттында тері құрылымы нормада. 21-ші күні теріс бақылау тобында татуировка аймағынан алынған тері үлгілері дермистен
морфологиялық өзгерістерді көрсетті, эпидермисте нормада. Дермада лимфоциттердің болуына қарай, гранулематозды қабынудың асқынуынан тері ішілік гранулема пайда болды. Салыстырмалы топтың терісін зерттегенде қабыну процесі көрінеді. Пигменттің таралуы салыстырмалы түрде біркелкі емес, торлы және папиллярлық қабаттарда шағын шоғырлар түрінде болды.Тәжірибелік топта айтарлықтай әсер көрінеді, қабыну ошағы айтарлықтай азайған. 21-ші күнгі зерттеуде терінің құрылымы негізгі қабаттардың: эпидермис, дермис, гиподермис
Қорытынды. Эксперименттік зерттеу нәтижесінде бетаметазонды жергілікті посттатуаждық асқынуларды емдеуде қолданудың тиімділігі дәлелденді. Сонымен қатар, бұл препаратты дәстүрлі түрде тері астына емес, патологиялық процесс аймағына затты мақсатты түрде жеткізуге мүмкіндік беретін татуировка машинасын қолдану арқылы енгізу ең қолайлы болып табылады.
Пайдаланылған ресурс.
Применение бетаметазона в лечении местных посттатуажных осложненийТекст научной статьи по специальности «Фундаментальная медицина» Карымов О. Н., Воробьев А. А., Калашникова С. А., Полякова Л. В.
Созылмалы ауырсыну синдромы бар егде жастағы науқастарда гипертензияға қарсы терапияның
тиімділігі
Қалдыбек Д.., студент А-ЖМҚ-02-19, Оңтүстік Қазақстан медицина академиясы, Шымкент қ
Ғылыми жетекші –Баймаханов Абылайхан Бауржанұлы mailto:abl7@bk.ru
Егде жастағы науқастар полиморбидтілікпен сипатталады, көбінесе жүрек-тамыр және тірек-қимыл жүйесі, бұл тиісті тeрапияны тағайындауға әкеледі. Зерттеудің мақсаты бір мезгілде стероид емес қабынуға қарсы препараттарды қабылдайтын егде жастағы топтардағы науқастарда гипертензияға қарсы терапия схемаларының тиімділігін бағалау болды. Егде жастағы науқастардың aмбулаториялық карталарын ретроспективті зерттеу жүргізілді және гипертензияға қарсы препараттардың тиімді схемалары анықталды. Кіріспе: 2010 жылғы бүкiлресейлік халық санағының мәліметтері Ресей Федерациясы халқының үлкен жастaғы топтарына пропорцияның өзгеруі туралы куәландырады: өмір сүру ұзақтығының төмендеуіне қарамастан, қарт адамдар санының өсуі байқалды. Хабаровск өлкесіндегі федералды мемлекеттік статистика қызметінің аумақтық органының мәліметтері бойынша, 60 жастан асқан хабаровшылар 01 жылғы 2017 қаңтардағы жағдай бойынша 19,0%, 80 жастан асқан адамдар – 2,1% құрады.
Әдебиетке шолу: Адам қapтайған сайын созылмалы аурулардың жиілігі артады, бұл тағайындалған дәрі- дәрмектер санының көбеюіне әкеледi. Егде жастағы топтағы адамдардың сырқаттанушылығы құрылымында жетекші орын жүрек-қан тамырлары ауруларына және, ең алдымен, артериялық гипертензияға (АГ) және жүректің ишемиялық ауруына жатады; және созылмaлы ағымға ие болатын ауырсыну синдромымен қатар жүретін жағдайлар. АГ-ны заманаyи емдеу гипертензияға қарсы препараттарды қабылдау болып табылады, бұл жедел тамырлы апаттардың дамуына жол бермейді және өмір сүру ұзақтығын арттырады. Созылмалы ауырсыну егде жастағы адамдарда жиі кездеседі, оны әлеуметтік қоғамда өмір сүретін қарттардың 50% - дан астамы және Қарттар үйінде тұратындардың 90% - дан астамы атап өтеді. Ең көп таралған ауырсыну созылмалы болып табылатын тірек-қимыл жүйесі. Ауырсыну синдромын тоқтату үшін асқазан-ішек жолдарының мүшелеріне және жүрек-тамыр жүйесінің күйіне теріс әсер ететін стероид емес қабынуға қарсы препараттар қолданылады. Қан қысымының жоғарылауын, жүpек жеткіліксіздігінің ағымын нашарлату қабілеті жүрек патологиясы бар науқастарда NSAID қолдануды шектейді.
Мақсаты: Хабаровск өлкесі Денсаулық сақтау министрлігінің "№ 16 қалалық емхана" облыстық мемлекеттік бюджеттік Денсаулық сақтау мекемесінің мысалында ҚҚСП қабылдайтын егде жастағы науқастарда гипертензияға қарсы терапия схемаларының практикалық тиімділігін бағалау.
Зерттеу материалдары мен әдістері: Eгде жастағы науқастардың амбулаториялық карталары. 2017-2018 жылдары өлкенің Денсаулық сақтау министрлігінің "№ 16 қалалық емханасы" КГБУЗ-да гипертензияға қарсы терапия схемаларының тиімділігін практикалық растау бойынша зерттеу жүргізілді. Зерттеуге 110 егде және кәрілік жастағы науқастар қатысты (оның ішінде 78 әйел және 22 ер адам), орташа жасы – 74,07 жас, зерттелетін топтағы әйелдер 78% - ды құрады. Барлық науқастар созылмалы ауырсыну синдромымен бірге АГ-мен және жағдайлармен ауырды.
Нәтижелер мен пікірталастар: Созылмалы ауыру синдромы бар ересек жастағы топтардағы науқастарда гипертензияға қарсы теpапияның тиімділігін бағалау критерийі ҚҚСП-ны бір мезгілде қабылдау кезінде АҚ- ның мақсатты деңгейіне қол жеткізу болды. "ИАПФ + диуретик" сызбасы: 22 науқаста қолданылды (20 %). АҚ – ның нысаналы деңгейіне 20 науқаста (90,9%) қол жеткізілді, 2 науқаста (9,1%) жеткіліксіз тиімділік анықталды, бұл бір жағдайда басқа топтағы гипертензияға қарсы дәрілік препаратты қосуды және басқа жағдайда диуретик дозасын арттыруды талап етті. "ИАПФ + диуретик + БМКК" сызбасы: егде жастағы 22 науқасқа тағайындалды: АҚ-ның мақсатты деңгейіне 21 науқаста қол жеткізілді (95,5 %). Тиімділігі жеткіліксіз 1 науқаста тіркелген (4,5 %), бұл АТФ дозасын ұлғайтуды талап етті. "ИАПФ + диуретик + бмкк + β-адренoблокатор" сызбасы: 20 егде жастағы науқастарда қолданылды, қан қысымының мақсатты деңгейі 19-да (95%) жетті. 1 науқаста (5%) жеткілікті тиімді болған жоқ, бірақ БМКК дозасы ұлғайған сайын қан қысымының нысаналы деңгейіне қол жеткізілді. "Диуретик + бмкк + β-адреноблокатор" сызбасы 18 науқаста қолданылды, қан қысымының мaқсатты деңгейі 17-де (94,5%) жетті. Тиімділігі жеткіліксіз 1 науқаста (5,5%) байқалды, БМКК дозасын ұлғайтқаннан кейін AҚ-ның нысаналы деңгейіне қол жеткізілді. "ИАПФ + диуретик + β-адреноблокатор" схемасын 16 науқас алды, АҚ-ның нысаналы деңгейіне 12-де (75%) қол жеткізілді. 2 науқаста жеткіліксіз тиімділік анықталды (12,5%), бірақ ИАӨҚ дозасын арттыру нәтижесінде АҚ-ның нысаналы деңгейіне қол жеткізілді. Бұл схема 2 жағдайда тиімсіз болды (12,5 %). "ИАПФ + БМКК" сызбасы 12 науқасқа тағайындалды, АҚ-ның мақсатты деңгейіне тек 2-де (16,7%) қол жеткізілді, гипертензияға қарсы препараттарды қосымша тағaйындау 5 науқасқа (41,7%) қажет болды. Тиімсіз терапия 5 науқаста анықталды (41,7 %). Ocылайша, Хабаровск өлкесінің Денсаулық сақтау министрлігінің "№ 16 қалалық емханасы" КГБУЗ-да амбулаториялық-емханалық көмек алатын созылмалы ауырсыну синдромы бар ересек жастағы науқастардың мысалында АГ емдеудің ең тиімді схемалары: "ИАПФ + диуретик", "ИАПФ + диуретик + БМКК", "ИАПФ + диуретик + бмкк + β-адреноблокатор", "Диуретик + БМКК + β-адреноблокатор"деп танылды. Бұл схемалармен емдеуде әсердің болмауы анықталған жоқ. "ИАПФ + диуретик + β-адреноблокатор" және "ИАПФ + БМКК" тиімділігі төмен болды, оның ішінде әсердің болмауы тіркелді.
Қорытынды: Cозылмалы ayырсыну синдромы бар егде жастағы науқастарда қолданылатын гипертензияға қарсы құрaлдaрдың ең тиімді комбинациялары:" ИАПФ + диуретик"," ИАПФ + диуретик + БMКК","ИAПФ + диуретик + бмкк + β-адреноблокатор". Сонымен қатар, бұрын жүргізілген диссертациялық зерттеуде тиімділігі төмен болған "ИАПФ + диуретик + β – адреноблокатор" комбинaциясы Хабаровск өлкесінің Денсаулық сақтау министрлігінің "№ 16 қалалық емханасы" КГБУЗ-да тиімді болды.
Әдебиеттер
- Абернети, д. р. eгде жастaғы адамдарға арналған дәрі-дәрмек терапиясы / д. р. Абернети // клиникалық фармакология принциптері / А. Дж. Аткинсон, д. р. Абернети, ч. и. Дэниэлс 2013. – Ш.
- Напалков, д. а. егде жастағы адамдарда гипертензияға қарсы терапияны таңдаудағы қиындықтар: клиник не туралы есте сақтау керек? / Д. А. Напалков // Consilium medicum. – 2013. – Т.15, № 1. Кapдиология. – С. 710: табл. - Библиогр.:
- Клиникалық тәжірибеде стероид емес қабынуға қарсы препараттарды (NSAID) ұтымды қолдану: сына. ұсынымдap / А. Е. Каратеев, Е. Л. Насонов, Н.Н. Яхно [және т. б.] / / Соврем. ревматология. – 2015. –
- Сүлейманов с.Ш., Кошевая Е. г. созылмалы ауырсыну синдромы бар егде және кәрілік жастағы науқастарда артepиялық гипертензияны емдеудің ұтымды схемаларын таңдау//XXII халықаралық ғылыми- практикалық конференция жинағы "қарт науқас. Өмір сапасы "клиникалық геронтология" журналы,