Бұл мақала субүйректің дихотомды астауын хирургиялық түзету ( коррекциялау) ерекшелігіне арналады. Интраренальды каликостомия ұсынылды бұл бүйректің жоғарғы сегментінен зәрдің бөлінуін бөлдырмау үшін қарапайым астаудың жалпақ резекциясында ыңғайлы.
Субүйрек бүйректен бөлінетін зәрдің астаудан зəраққышқа дұрыс ағып шықпауы салдарынан алды- мен астауға , сосын тостағандарға іркіле келе, олардың қуысын үдемелі түрде кеңейте беретін дерт. Субүйрек бұл тұрақталған , өршіген бүйректің астау тостақаншаларының кеңеюі жəне зəр бөліну қызметінің бұзылунан болған паренхимасының атрофиясы. Субүйрек терминін 1841 жылы РRaуer ұсынған жəне жарты ғасыр ішінде патогенезін, этиологиясын,патологиялық анатомиясын жəне емін әрі қарай дамытуда уролог ғалымдарымыз С.П. Федоров , П.А. Герцен, К.Ф.,Карафа- Корбут, Абрамян А.Я., Голигорский С.Д., Кацыф А.М., Лопаткин Н.А., С.Ешмұхамбеттегі жəне басқалар өз үлестерін қосты.
Көптеген жіктеулерде (классификация) былай ұсынылады; біріншілік туа пайда болған жəне екіншілік жүре пайда болған ; ашық, жабық, интермиттирлен- ген; асептикалық , жұқпаланған жəне зəр бөлінудің бұзылу дəрежесí.Н.А. Лопаткин мен А. В. Люлько ( 1987 ) субүйректің даму барысын 3 сатыға бөледі. 1 - сатыда тек астауы ғана кеңиді ( пиелоэктазия ) сонымен бірге бүйректің қызметі аздап нашарлайды; 2- сатыда астауы (пиелоэктазия) мен тостағандары да (гидрокаликоз) кеңиді, сонымен бірге бүйректің паренхимасы жұқарады жəне функциясы өте қатты нашарлайды;3-сатыда бүйрек паренхимасының мүлдем семіп қалатындағы соншалықты, əбден жұқарып, іші зəрге толған дорбаға айналып қалады.
Көптеген қызығушылық туғызатын жəне жиі кездесетін бұл туа пайда болған гидронефроз.Балаларда бұл ауру көбінесе іштен пайда болып туылады. Субүйректің пайда болу себептері әр-түрлі ( астаудың зәраққышқа өтетін бөлігінің тарылып қалуы, астаудан зəрдщ дұрыс ағып шығуынан , сол араға ауытқып орналасқан қосымша тамырлардың болуы, зәраққыштың астаудан шыға берісжерінің қисайып қалуы жəне тағы да басқалары ).
R. ⑉е Petriconi жəне Ch. Viville (1 982 ) рентгенурограммадағы нышандарына қарап субүйректі 5 сатыға бөледі: 1- астаудың астыңғы жағы томпайып шығып бөледі; II-тостағандардың биіктігі екі есе кішірейіп кетеді,ал астауы кеңи түседі;Ш-тостағандары онша өзгеріске түсе қоймайды, астау кеңи береді;^-тостағандарының пішіні қатты өзгереді, астауының көлемі одан əрí кеңи түседі, V- тостағандарының түрі шар тəрíздес шектен тыс үлкейіп кетеді. Субүйректің себептері он шақты болса, ал оны хирургиялық түзету (коррекция) операциялары жүздеген. Көптеп қолданылатын бұл Хайнес- Андерсон - Кучера астаумен резекциялау операциясы.Бұл операция кезінде астау сегментін кеңейтіп жəне түзетіп əр түрлі субүйрек ақауларында қолдануға болады.
Дихотомды астау жағдайына тоқталайық. Осы жағдайда астауды резециялау бүйректің жоғарғы сегментінен зәрдің ағуын бұзады жəне бұл жағдай дихотомды емес астауда да жалпақ резециялау кезінде де кездеседі.Бұл жағдай тек каликостомия əдíсíмен ғана шешіледі.Астауды кескеннен соң ,дихотомды астаумен жəне тостағандар арасында тар аралық кесіліп, жіңішке кетгут жібімен тігіледі.Сосын классикалық Хайнеса- Андерсона- Кучера астауды дренаждау операциясы жасалады.Көптеген модификацияларда дихотомды астаудың обструциясын жасамайды.
Біздің клиникада жарасы біріншілік жазылумен біткен екі операция жасалынды.
Науқас С, 20 жаста оң бел аймағының аурумен жəне зəр сараптамасында лейкоцитурия белгілерінің болуымен шағымданды. Тексеру кезінде 2 дəрежелí диахотомды астаудың гидронефрозы, астаудың ірі тасы.
Науқас К 25 жаста оң бел аймағының аурумен шағымданды.Тексеру барысында 2 дəрежелí гидронефроз диагнозы қойылды .Операциядан кеиінгі кезең екі науқаста да асқынусыз өтті. Кайталанган эксреторлы урограммада 6 айдан кейін обсрукция жоқ, бүйректің жоғарғы бөлігінен зәрдің бөлінісі бұзылмаған.
Əдебиеттер
- 1.Кучера Я. “ Хирургия гидронефроза и уретерогидронеф- роза « Прага, 1963
- 2.Абрамян А.Я. « Гидронефрозы « Москва ,1956
- 3.Голигорский С.Д. « Хирургия лоханочно- мочеточникового сегмента» Кишинев, 1966
- 4. Лопаткин Н.А., Пугачев А.Г. «Детская урология « Москва ,1986
- 5.Манагадзе Л.Г. « Оперативная урология . Классика и новации» М., 2003
- 6.Сұлтанбек Ешмұхамбеттегі «Балалар урологиясы»